O‘zbekiston rahbarining sa’y-harakatlari tufayli keyingi yillarda Markaziy Osiyoda barqarorlik va do‘stlik muhiti yaratildi. Bularning barchasi yaxshi qo‘shnichilik va mintaqaviy hamkorlikni mustahkamlashga qaratilgan faol va pragmatik tashqi siyosatning yaqqol namunasidir. Davlat rahbarlarining umumiy siyosiy irodasi tufayli mintaqada barqaror va ortga qaytmas tus olayotgan chuqur o‘zgarishlar ro‘y bermoqda. Ishonch va yaxshi qo‘shnichilik mustahkamlanib, keng ko‘lamli hamkorlik va kooperatsiya kengaymoqda.

O‘zbekiston va Yevropa Ittifoqi (YI) misolida ular hamkorlikning turli yo‘nalishlarini qamrab olgan holda sezilarli darajada mustahkamlanib, har ikki tomon uchun ham muhim ahamiyat kasb etayotgani yaqqol sezilmoqda. Buni O‘zbekiston va YeI o‘rtasidagi barqaror o‘sish sur’atlari, ya’ni 2016 yildagi 2 milliard dollardan 2024 yilda qariyb 6,5 milliard dollarga yetgan tovar ayirboshlash misolida ham ko‘rish mumkin. Mamlakatimizda Yevropa kapitali ishtirokidagi mingdan ortiq korxona umumiy qiymati 30 milliard yevrodan ortiq sarmoyaviy loyihalarni amalga oshirmoqda.

2024 yil aprel oyida O‘zbekiston va Yevropa Ittifoqi o‘rtasida o‘ta muhim xom ashyo materiallari sohasida strategik sheriklik bo‘yicha “Yo‘l xaritasi” imzolangan edi. Ushbu kelishuv ishlab chiqarish va yetkazib berish zanjirlarini integratsiya qilish, investisiyalarni jalb qilish va ekologik jihatdan barqaror xom ashyo manbalarini ilgari surishga qaratilgan.

O‘zbekiston va Yevropa Ittifoqi o‘rtasidagi munosabatlarga oid ushbu misollar mintaqaviy hamkorlik nechog‘lik muhimligini ko‘rsatadi. Shuningdek, Yevropa Ittifoqining asosiy siyosiy va iqtisodiy institutlari rahbarlari Markaziy Osiyoda integratsiya va barqaror rivojlanish jarayonlarini har tomonlama qo‘llab-quvvatlamoqda. Shu nuqtai nazardan, 4 aprel kuni Samarqand shahrida Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida birinchi “Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi” sammiti bo‘lib o‘tganini ta’kidlab o‘tish joiz. Unda Yevropa Kengashi Prezidenti Antonio Koshta, Yevropa Komissiyasi Prezidenti Ursula fon der Lyayen, Markaziy Osiyo davlatlari prezidentlari, shuningdek, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki hamda Yevropa investisiya banki rahbarlari ishtirok etgani tadbirning yuksak darajadagi nufuzidan darak beradi.

Kun tartibiga muvofiq Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi davlatlari o‘rtasidagi ko‘p qirrali munosabatlar va amaliy hamkorlikni rivojlantirish istiqbollari ko‘rib chiqildi, xalqaro va mintaqaviy siyosatning dolzarb jihatlari yuzasidan fikr almashildi. Yetakchilar umumiy xavfsizlik muammolarini hal etish, savdo-iqtisodiy aloqalarni kengaytirish hamda energetika va raqamli iqtisodiyot sohasidagi o‘zaro hamkorlik masalalarini muhokama qildi. Biz, ayniqsa, Yevropa Kengashi Prezidenti Antonio Koshtaning Yevropa Ittifoqining Markaziy Osiyo bilan o‘zaro manfaatli hamkorlikni yo‘lga qo‘yish istagi bayon etilgan  so‘zlarini alohida ta’kidlashni istardim.

Sarmoyaviy hamkorlikni kengaytirish va tovar ayirboshlashni oshirish, innovatsiyalar, yashil energetika, tog‘-kon sanoati, qishloq xo‘jaligi, transport, logistika va raqamlashtirish sohalarida qo‘shma dastur va kooperatsiya loyihalarini ilgari surish, madaniyat, turizm, fan, ta’lim va boshqa ustuvor yo‘nalishlarda faol almashinuvlarni davom ettirishga alohida e’tibor qaratildi.

Bugungi kunda mintaqada hamkorlikda yirik investisiya va infratuzilma loyihalari amalga oshirilib, ularni qo‘llab-quvvatlash uchun investisiya jamg‘armalari va kompaniyalari amal qilayotganini alohida qayd etish joiz. Hududlararo tovar ayirboshlash hajmi ortib, chegaraoldi savdo zonalari yaratilmoqda. Bularning barchasi mintaqaning barqaror iqtisodiy rivojlanishiga xizmat qilmoqda. Mintaqa va Yevropa Ittifoqi o‘rtasidagi o‘zaro aloqalar sezilarli darajada oshgani kuzatilmoqda. Oxirgi yetti yilda mamlakatlarning tovar ayirboshlash hajmi bir necha barobar ortib, 54 milliard yevroni tashkil etdi. Samarali hamkorlik platformalari ishga tushirildi. Barcha muhim yo‘nalishlar bo‘yicha vazirlar yig‘ilishlari, forum va sammitlar muntazam o‘tkazib kelinmoqda.

Eslatib o‘tamiz, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev o‘rta va uzoq muddatli istiqbolga mo‘ljallangan hamkorlikni yanada rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari yuzasidan o‘z nuqtai nazarini bayon qildi. Avvalo, siyosiy muloqotni, ko‘p tomonlama hamkorlikning huquqiy va institusional asoslarini mustahkamlash muhimligi ta’kidlandi.

Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi o‘rtasida strategik sheriklik o‘rnatish haqida qabul qilinayotgan hujjat qoidalarini amalga oshirishga qaratilgan kompleks chora-tadbirlarni birgalikda ishlab chiqish va qabul qilish zarurligi ko‘rsatib o‘tildi. Strategik sheriklikni aniq qarorlar, loyiha va dasturlar bilan boyitish maqsadida ikki mintaqamiz o‘rtasida sheriklik va hamkorlik bo‘yicha to‘laqonli Bitimni imzolash masalasini ko‘rib chiqish taklif etildi.

Navbatdagi Toshkent investisiya forumi doirasida ikki mintaqaning investisiyaviy imkoniyatlariga bag‘ishlangan alohida sessiya o‘tkazish va Yevropa kompaniyalari uchun O‘zbekistonda Mintaqaviy sanoat parki konsepsiyasini taqdimot qilish taklif etildi. Davlatimiz rahbari shuningdek "yashil" energetika, innovatsiyalar, transport, infratuzilma va agrar sohadagi yirik mintaqaviy loyihalarni ilgari surish uchun Investisiya platformasini ishga tushirish tashabbusini ilgari surdi. Birinchi sammit yakunida ikki mintaqa o‘rtasida strategik sheriklik o‘rnatishni nazarda tutuvchi Qo‘shma deklaratsiya va o‘ta muhim minerallar sohasida hamkorlik to‘g‘risida deklaratsiya qabul qilindi.

Bu va boshqa taklif etilgan chora-tadbirlar hududlarimiz o‘rtasidagi aloqalarni mustahkamlashga xizmat qiladi. Mazkur sammit bugun Markaziy Osiyoda mintaqadan tashqaridagi hamkorlar bilan o‘zaro manfaatli aloqalarni kengaytirish uchun zarur shart-sharoit yaratilganini yaqqol ko‘rsatdi. Ishonchimiz komilki, mavjud siyosiy iroda Markaziy Osiyo va Yevropa manfaatlari yo‘lidagi amaliy hamkorlikni chuqurlashtirishga xizmat qiladi.

 Aktam XAITOV,

Oliy Majlis Qonunchilik palatasidagi

O‘zLiDeP fraksiyasi rahbari