Ўзбекистон ва Россия ўртасидаги давлатлараро муносабатларни кўриб чиқар эканмиз, улар йилдан-йилга ўсиб бораётганини тўлиқ ишонч билан айтишимиз мумкин. Икки мамлакат ўртасидаги иқтисодий ҳамкорлик кенгаймоқда, ҳукуматлар ва парламентлар ўртасидаги алоқалар мустаҳкамланмоқда, маданий-гуманитар алоқалар, олий таълим соҳасида фаол ҳамкорлик кузатилмоқда, туризм ривожланмоқда. Масалан, 2023 йил январ-август ойларида Ўзбекистонга ҳордиқ чиқариш мақсадида келган 466,9 минг нафар чет эл фуқароларининг 155,5 минг нафарини россияликлар ташкил этди.

Иқтисодиёт соҳаси бу жараёнларни чуқурлаштириш учун биринчи галда, ўзаро талабгир маҳсулотнинг мавжуд бўлиши учун катта салоҳиятга эга эканлигини алоҳида таъкидлаш лозим. Масалан, Россия бизни металлар, автомобиллар ва ускуналар, озиқ-овқат маҳсулотлари ва қишлоқ хўжалиги хом ашёси, ёғоч, целлюлоза-қоғоз маҳсулотлари ва бошқалар билан таъминлайди. Ўзбекистоннинг Россия Федерациясига экспорт қилинадиган асосий маҳсулотлари тўқимачилик, пахта, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари, кимё саноати маҳсулотлари ҳисобланади.

Шунингдек, Ўзбекистон иқтисодий ва технологик тараққиётни жадаллаштириш, миллий энергетика, транспорт ва ижтимоий инфратузилмани ўз вақтида янгилашдан манфаатдор, бу эса катта сармояларни талаб қилади. Шундай қилиб, агар 2023 йил 1 сентябрь ҳолатига кўра, хорижий инвестициялар иштирокидаги корхона ва ташкилотлар сони 12.750 тани ташкил этса, у ҳолда энг катта рақам Россия Федерациясига тегишли - 2.849 дона.

Шунингдек, Ўзбекистон, маълумки, икки мамлакат ҳудуди билан денгиздан ажратилган дунёдаги саноқли давлатлардан бири бўлганлиги сабабли транспорт масаласини ҳал қилиш муҳимдир. Кейинги муҳим жиҳат – Россия Федерацияси ҳудудида меҳнат муҳожирларимизнинг ишлаши учун қулай шарт-шароитларни яратишдир.

Шавкат Мирзиёевнинг 2023 йил октябрь ойида Россия Федерациясига расмий ташрифи мамлакатлар ўртасида кенг қамровли стратегик шериклик ва иттифоқчиликни ривожлантиришда мисли кўрилмаган ютуқ бўлди. Музокаралар чоғида Ўзбекистон-Россия муносабатларини янада чуқурлаштириш масалалари муҳокама қилинди, сиёсий, савдо-иқтисодий, инвестициявий, транспорт-коммуникация, маданий-гуманитар ва бошқа устувор йўналишлардаги ҳар томонлама ҳамкорликнинг ҳолати ва истиқболлари кўриб чиқилди. Минтақавий ва халқаро аҳамиятга молик долзарб масалалар юзасидан фикр алмашилди.

Учрашув давомида Россияда меҳнат фаолиятини амалга ошираётган Ўзбекистон фуқаролари учун ижтимоий кафолатларни таъминлаш масалалари алоҳида ва батафсил кўриб чиқилди.

Саноат кооперациясини, биринчи навбатда, машинасозлик, металлургия, энергетика, қайта ишлаш, тўқимачилик, озиқ-овқат саноати ва бошқа соҳаларда кенгайтириш учун доимий фаолият юритувчи қўшма гуруҳ ташкил этилди.

Мамлакатлар энергетика хавфсизлигини мустаҳкамлаш йўлидаги ҳамкорликни ўзаро узоқ муддатли манфаатларга жавоб берадиган деб биладилар. Бунинг учун, жумладан, биргаликда ўзлаштирилаётган конлардан чиққан газ ва нефтни ташиш учун янги инфратузилмаларни қуриш, мавжудларини реконструкция қилиш, янги электр энергияси объектларини барпо этиш, мавжудларини модернизация қилиш, қайта тикланадиган энергетика соҳасини ривожлантириш борасидаги ишлар давом эттирилади.

Шунингдек, биз мамлакатлар минтақалари ўртасидаги ҳамкорликнинг кенгайишига алоҳида эътибор қаратамиз. Сўнгги йилларда Татаристон Республикаси мисолида самарали ҳамкорликнинг юқори натижаларини кўриш мумкин. Ўзаро савдо ва инвестициялар ҳажми ортиб бормоқда. Тошкент вилоятидаги “Чирчиқ” кимё-саноат технопарки муваффақиятли фаолият юритмоқда, Жиззах вилоятида технопарк қурилиши давом этмоқда. Кимё саноати ва машинасозлик соҳасида ҳам йирик кооперация лойиҳалари амалга оширилмоқда. Жиззах шаҳрида Қозон федерал университетининг филиали мавжуд. Шунингдек, Қозон шаҳрида бўлиб ўтган Ўзбекистон ва Россия ўртасидаги минтақалараро ҳамкорликнинг учинчи форуми доирасида Россиянинг “Алабуга” ва “Мастер” технопарклари билан ҳамкорликда Ўзбекистонда янги саноат паркларини ташкил этиш бўйича келишувларга эришилди.

Ҳудудлар кесимида саноат кооперацияси бўйича йил бўйи ўзаро ташрифлар режа-жадвалини ўз ичига олган “йўл харитаси”ни тайёрлаш юзасидан келишувга эришилди.

Ушбу Форум якунлари бўйича жами 3,5 миллиард долларлик келишув ва шартномалар имзоланди. Металлга ишлов бериш, ахборот-коммуникация, уй-жой коммунал соҳаларида истиқболли кооперация лойиҳаларини амалга ошириш, шунингдек, таълим, туризм ва ёшлар сиёсати соҳаларидаги ҳамкорликни кенгайтириш масалалари муҳокама қилинди.

Хулоса ўрнида шуни таъкидлашимиз мумкинки, самимий ва дўстона руҳда ўтган учрашув Ўзбекистон ва Россия Федерациясининг кенг қамровли стратегик шериклик ва иттифоқчилик муносабатларини янада мустаҳкамлаш борасидаги интилишлари қатъий эканлигини яна бир бор тасдиқлади.

Актам Хаитов,

O'zLiDeP Сиёсий Кенгаши Ижроия қўмитаси раиси