Венгрия билан  Ўзбекистон ҳамкорлиги стратегик характерга эга.  Ўзаро муносабатларимизнинг мазкур хусусияти Венгрия бош вазири В. Орбаннинг 2021 йил март ойида Тошкентга  ташрифи якунларидан маълум бўлганди. Шу тариқа  Венгрия – Ўзбекистон ўзаро алоқаларни стратегик даражага олиб чиққан Европа Иттифоқининг илк мамлакатига айланди. Халқларимизнинг азалий тарихий алоқалари, муштарак қадриятлари ва ўхшаш менталитети дўстона муносабатларни мустаҳкамлаш учун пойдевор бўлиб хизмат қилмоқда.

Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг шу ҳафтада Венгрияга расмий ташрифи Ўзбекистон ва Венгрия ўртасидаги кўп қиррали стратегик шериклик муносабатларини янада кенгайтиришдан ҳар икки томоннинг ҳам манфаатдор эканининг ёрқин далили бўлди ҳамда икки мамлакат ишбилармон доиралари ва ҳудудлари  ўртасидаги  ҳамкорликнинг янги йўналишлари ва алоқалари йўлга қўйилишини белгилаб берди. Хусусан,  учрашувларда сиёсий, савдо-иқтисодий, инвестициявий, молиявий-техник ва маданий-гуманитар соҳаларда ҳамкорликни ривожлантириш истиқболлари муҳокама қилинди.

Олий даражадаги музокараларда савдо-иқтисодий ва инвестициявий ҳамкорликни ривожлантириш устувор аҳамиятга эга экани қайд этилди. Хусусан, кейинги йилларда товар айирбошлаш ҳажми қарийб уч баробар ошди. Шу билан бирга  автомобилсозлик, фармацевтика, қурилиш, қишлоқ хўжалиги, сайёҳлик ва томонларни қизиқтирган  бошқа соҳаларда иқтисодий дипломатияни  ривожлантириш  катта аҳамиятга эга.

Бугунги кунда Ўзбекистон ва  Венгрия ўртасидаги савдо алоқалари ривожланиши учун жуда қулай муҳит яратилди. Ҳатто пандемиянинг салбий таъсирига қарамай, давлатларимиз ўртасидаги товар айирбошлаш ҳажми 2020 йилда ҳам ўсди. 2021 йилда Ўзбекистон ва  Венгрия ўртасидаги икки томонлама савдо ҳажми 114,8 миллион долларни, шундан экспорт ҳажми – 1,1 миллион,  импорт ҳажми эса 113,7 миллион долларни ташкил этди.

Жорий йилда Ўзбекистоннинг  Венгрияга экспорти  ҳажмининг ўсиши кузатилмоқда. Шу йилнинг январь-август ойлари якунларига кўра,  Венгрияга  экспорт ҳажми ўтган йилнинг шу даврига нисбатан  4,7 баравар ошиб, 3,1 миллион долларни ташкил этди. Бугунги кунда Ўзбекистонда венгриялик  сармоядорлар иштирокида ташкил қилинган  10 дан ортиқ  корхона фаолият юритмоқда.

Буларнинг барчаси  шерикчиликни янада ривожлантиришга қаратилган 10 дан ортиқ ҳужжатлар, жумладан, Ҳудудлараро  ҳамкорлик тўғрисидаги ҳукуматлараро шартнома, инновациялар  соҳасидаги ўзаро манфаатли алоқалар, қишлоқ хўжалиги, озиқ-овқат ва чорвачилик соҳаларидаги шерикликни ривожлантириш бўйича “йўл харитаси”,  сув хўжалиги бўйича ҳамкорлик  тўғрисидаги битим доирасида амалга ошириляпти. Шунингдек, ҳамкорликнинг ҳуқуқий асослари икки мамлакат бозорларига  маҳсулотлар етказиб беришни кенгайтириш,  ўзаро  савдодаги номутаносибликларни аста-секин бартараф этиш ҳамда саноат кооперациясини ривожлантириш, Венгриянинг илғор тажрибасидан фойдаланган ҳолда фармацевтика,  кимё, машинасозлик, қишлоқ хўжалиги, чорвачилик, балиқчилик, картошкачилик каби соҳаларда муайян лойиҳаларни амалга оширишга хизмат қилмоқда.

3 октябрь куни  Будапештда  бўлиб ўтган,  икки мамлакат ишбилармон доиралари вакиллари иштирок этган Ўзбекистон-Венгрия бизнес-форуми ҳам катта аҳамиятга эга. Ушбу нуфузли тадбир инвестициявий ва савдо-иқтисодий ҳамкорликни янада ривожлантиришнинг асосий шарти сифатида Ўзбекистон ва Венгрия тадбиркорлари ўртасидаги алоқаларни мустаҳкамлашга  хизмат қилди.

Форумда  Венгрия  компанияларига Ўзбекистоннинг инвестициявий  имкониятлари ҳақида  батафсил маълумотлар  тақдим этилди. Ўзбекистонга 2021 йил  апрель ойида  GSP+ бенефициар мақоми берилиши  МДҲ ва Европа Иттифоқи  бозорларига имтиёзли кириш имкониятига эга самарали саноат  кооперацияси занжирларини яратишга шарт-шароитни вужудга келтиради  ва бу имконият Венгриялик ишлаб чиқарувчиларда катта  қизиқиш уйғотди. Таъкидлаш зарурки, Ўзбекистон Европа Иттифоқининг GSP+ преференциялар тизимига қўшилгани ўзаро савдони салмоқли даражада кўпайтириш ва диверсификация қилиш учун янги имкониятлар очади.

Форум якунлари бўйича  икки томонлама кўплаб ҳужжатлар, инвестициявий битимлар ва экспорт шартномалари имзоланди. Ушбу  ҳужжатлар  Ўзбекистон ва Венгрия ўртасидаги  иқтисодий ва инвестициявий ҳамкорлик уфқларини кенгайтиради.

Мухтасар айтганда, мазкур  ташриф  ҳар икки давлатга ҳамкорликнинг кенг кўламли йўналишлари, жумладан,  савдо-иқтисодий алоқаларни мустаҳкамлаш, икки томонлама инвестицияларни кўпайтириш,  аграр соҳадаги ва молиявий алоқаларни кенгайтириш ҳамда бошқа муҳим масалаларни кўриб чиқиш имконини берди.

Актам Хаитов,

O‘zLiDeP Сиёсий Кенгаши Ижроия қўмитаси раиси